Om te mogen rijden met een bus of autocar moet men beschikken over een geldig rijbewijs, de vakbekwaamheid (code 95) en de medische geschiktheid.

Rijbewijs

Om met een bus of autocar te mogen rijden moet men beschikken over het gepaste rijbewijs uit de groep D. Binnen deze groep wordt een onderscheid gemaakt tussen rijbewijzen D, D1, DE en D1E.

Met een rijbewijs type D1 mag men een voertuig besturen dat ontworpen en gebouwd is voor het vervoer van meer dan 8 passagiers en ten hoogste 16 passagiers, de bestuurder niet inbegrepen. Daarnaast is de lengte van het voertuig beperkt tot ten hoogste 8 meter.

Met een rijbewijs type D mag men daarentegen alle voertuigen besturen die meer dan 8 passagiers, de bestuurder niet meegerekend, kunnen vervoeren. Met dit type rijbewijs mag men dus ook bussen en autocars besturen die ontworpen en gebouwd zijn voor het vervoer van meer dan 16 passagiers, de bestuurder niet meegerekend.

Met de voertuigen uit de categorieën D en D1 mag steeds een aanhangwagen worden getrokken met een MTM van ten hoogste 750 kg. Om met deze voertuigen een aanhangwagen met een hoger MTM is een rijbewijs DE respectievelijk D1E nodig.

Minimumleeftijd

De minimumleeftijd voor het behalen van een rijbewijs D1 of D1E is vastgelegd op 21 jaar.

Om een rijbewijs D of DE te behalen, moet men de leeftijd van 24 jaar bereikt hebben.

Als men daarentegen in het bezit is van een bewijs van vakbekwaamheid, is de minimumleeftijd steeds 18 jaar. In dat geval gelden de beperkingen zoals omschreven onder de titel "vakbekwaamheid (code 95)".

Praktische gids voor het rijexamen

Een volledige gids voor het behalen van het rijbewijs D, D1, DE en D1E vindt u hier:

Medische Geschiktheid

Naast het geschikte rijbewijs, moet elke chauffeur die een bus of autocar wil besturen een medisch onderzoek ondergaan.

Het medisch onderzoek bestaat uit twee delen:

• het oogonderzoek, hiervoor kan men zelf een oogarts kiezen;
• het medisch onderzoek, dat uitgevoerd wordt door een erkend geneesheer. 

Erkende geneesheren zijn:

• Een geneesheer van een erkende arbeidsgeneeskundige dienst waarbij uw werkgever is aangesloten. Vraag hiervoor raad bij uw werkgever.
  
• Een geneesheer van een medisch centrum in uw buurt. Om te weten welk centrum in uw buurt in aanmerking komt, belt u best het call center op het telefoonnummer 02/524.97.97
• Een geneesheer van FOREM, VDAB of het IBFFP.
• Een geneesheer van de medische dienst van het leger.
• Een geneesheer van de medische dienst van de federale politie

De medische geschiktheid is maximaal voor 5 jaar geldig. De geneesheer kan echter, om medische redenen, beslissen om deze geldigheidsduur te beperken tot een kortere periode.

Vakbekwaamheid (code 95)

Aanvullend aan het rijbewijs, is het verplicht voor alle professionele bus- en autocarchauffeurs om een bewijs van vakbekwaamheid te behalen. Dit bewijs van vakbekwaamheid wordt op het rijbewijs aangeduid met de code 95.

Om de vakbekwaamheid te behalen moet men een examen afleggen. Dit kan tegelijk met het rijbewijs, via het gecombineerd examen. Ook na het behalen van het rijbewijs kan de vakbekwaamheid behaald worden, ditmaal via het initieel basiskwalificatie-examen.

De vakbekwaamheid heeft een beperkte geldigheid van vijf jaar. Deze periode van geldigheid loopt echter niet altijd samen met de geldigheid van de medische geschiktheid. Het is in dit kader raadzaam om beide gelijktijdig te vernieuwen opdat deze gelijktijdig zouden lopen.

Om de geldigheid van de vakbekwaamheid met 5 jaar te verlengen moeten chauffeurs een permanente vorming volgen.

Minimumleeftijd

De minimumleeftijd voor het behalen van het bewijs van vakbekwaamheid in de categorie D is 21 jaar.

Het is echter mogelijk om reeds op 18-jarige leeftijd de vakbekwaamheid te behalen. Deze is geldig voor de uitvoering van geregeld vervoer over een traject van maximum 50 km en wordt aangeduid met de code 121. Wanneer men de leeftijd van 20 jaar bereikt, vervalt deze beperking automatisch en valt men onder de beperking beschreven hieronder.

Vanaf de leeftijd van 20 jaar is de geldigheid van de vakbekwaamheid beperkt tot vervoer binnen de landsgrenzen. Ook deze beperking vervalt automatisch bij het bereiken van de leeftijd van 21 jaar en geldt er dus geen beperking meer op de geldigheid van de vakbekwaamheid.

Vrijstelling van vakbekwaamheid

De vakbekwaamheid is niet van toepassing voor chauffeurs van:

• voertuigen die niet sneller zijn dan 45 km/u;
• voertuigen van het leger, de civiele bescherming, openbare hulpdiensten en de politie;
• voertuigen die getest worden op de weg voor de technische verbetering ervan, een herstelling, een onderhoud;
• nieuwe of omgebouwde voertuigen die nog niet gehomologeerd zijn;
• voertuigen die worden gebruikt in geval van nood of toegewezen aan reddingsopdrachten;
• voertuigen die gebruikt worden voor het niet-commerciële vervoer van goederen met privédoeleinden;
• voertuigen die gebruikt worden voor het vervoer van materieel, apparatuur of machines bestemd voor de bestuurder in de uitoefening van zijn beroep en op voorwaarde dat het besturen van het voertuig niet de hoofdactiviteit is van de bestuurder.